Koop een Porsche voor uw kinderen

Ouders hebben vaak de wens om al bij in leven zijn een deel van hun vermogen aan de kinderen te doen toekomen. Ze willen dat daarbij de fiscale mogelijkheden optimaal worden benut en dat zij bovendien zoveel mogelijk zeggenschap over de schenking behouden. Het kan immers niet de bedoeling zijn dat de geschonken gelden worden besteed aan de verkeerde dingen…

1. Fiscale aspecten van de schenking

Het kind dat geld of een ander vermogensbestanddeel van zijn ouders geschonken krijgt is in beginsel schenkbelasting verschuldigd. Voor schenkingen tot € 118.254 is 10% schenkbelasting verschuldigd. Daarboven geldt een tarief van 20%. Wel gelden er vrijstellingen. Voor schenkingen van ouders aan kinderen kent de wet 3 varianten:

1. de jaarlijkse schenkingsvrijstelling van € 5.141, per kind;

2. de verhoogde schenkingsvrijstelling voor een kind tussen 18 en 40 jaar van € 24.676;

3. de extra verhoogde schenkingsvrijstelling van € 51.407 voor schenkingen die betrekking hebben op de eigen woning of een dure studie van het kind.

2. Vermogensoverheveling met behoud van grip

Als ouders tijdens hun leven geld aan de kinderen willen schenken dan ligt een eenvoudige bancaire overboeking het meest voor de hand. Zolang het kind minderjarig is kunnen ouders zonder problemen voorkomen dat het kind verkeerde dingen met het geld doet. Voor elke handeling van een minderjarige is immers toestemming van de ouders vereist (wettelijk vertegenwoordigers). Veel ouders willen hun kind ook na het bereiken van de achttienjarige leeftijd in bescherming nemen, omdat het kind te weinig ervaring heeft met het beheren van het overgehevelde vermogen. Voor deze ouders heeft de adviespraktijk een aantal beschermingsconstructies ontwikkeld die ik hieronder kort de revue laat passeren.

2.1 Grip achteraf

Schenken onder last

De ouder schenkt een geldbedrag waarbij het kind de beperking wordt opgelegd dat het geld alleen mag worden gebruikt voor een bepaald doel. Bijvoorbeeld ter financiering van studiekosten. Indien het kind aan een andere besteding de voorkeur geeft, dan kan de ouder bij de rechter vervallenverklaring van de schenking vorderen.

Herroepelijk schenken

De ouder bepaalt bij de schenking dat de schenking herroepen kan worden als de ouder tot de conclusie komt dat het geld verkeerd wordt besteed;

Met beide beschermingsconstructies heeft de schenkende ouder een instrument in handen om corrigerend op te kunnen treden. Deze constructies hebben gemeen dat pas achteraf kan worden ingegrepen. De vraag is of het dan niet te laat is, omdat het geld mogelijk al door het kind is uitgegeven en niet kan worden teruggehaald. Ouders blijken in de praktijk meer geholpen te zijn met daadwerkelijke zeggenschap. Voorkomen is immers beter dan genezen.

Dit kan worden bewerkstelligd met de twee hierna volgende beschermingsconstructies.

2.2 Grip beperkt houdbaar

Schenken via een en-en-rekening

In deze variant storten de ouders geld op een rekening waarop het kind medegerechtigd is. Essentieel is dat voor elke opname twee handtekeningen vereist zijn en de ouder daardoor daadwerkelijk grip behoud. Helemaal waterdicht is deze oplossing niet. Het kind heeft namelijk het recht om als deelgenoot in een gemeenschap verdeling te vorderen en kan zodoende tegen de zin van zijn ouders over zijn aandeel van het geld beschikken. Veelal wordt in de beheersovereenkomst gebruikgemaakt van de wettelijke mogelijkheid om verdeling te vorderen uit te sluiten voor een periode van maximaal vijf jaar.

Schenken met bewind

Door het instellen van bewind wordt het geschonken vermogen onttrokken aan de handelingsbevoegdheid van het kind. De wettelijke regeling van bewind kent echter het nadeel dat bij minderjarige kinderen toestemming van de kantonrechter noodzakelijk is. Bovendien kan het kind vijf jaar na het moment van instellen bij de rechtbank een verzoek indienen om het bewind te laten vervallen. De ouder zou bij de schenking kunnen bepalen dat de schenking herroepen wordt zodra het kind een dergelijk verzoek bij de rechtbank indient. Het is echter zeer de vraag of deze beperking van het wettelijke recht van het kind gehonoreerd wordt.

Beide beschermingsconstructies zijn onvoldoende bestand tegen de wens van het kind om na vijf jaar vrij over het geld te kunnen beschikken. Bestaat er behoefte aan een meer solide constructie met een langere houdbaarheidsdatum dan vijf jaar, dan kan gedacht worden aan een zogeheten ‘papieren schenking’.

2.3 Solide grip en onbeperkt houdbaar

Papieren schenking

De ouders schenken een geldbedrag en lenen dit direct weer terug. Doorgaans wordt in de leningsovereenkomst bepaald dat de hoofdsom pas opeisbaar is bij overlijden van de ouders. In deze opzet behouden de ouders volledige zeggenschap. Een belangrijk nadeel is het kind geen geld in handen krijgt, met uitzondering van de jaarlijkse rentebetaling. De papieren schenking moet altijd op notarieel papier plaatsvinden. De daarmee gepaard gaande notariskosten worden vaak als een belemmering ervaren.

3. Conclusie

Ouders kunnen fiscaal vriendelijk vermogen overhevelen naar de kinderen. Het meest eenvoudig is het benutten van de jaarlijkse schenkingsvrijstelling, maar ook de verhoogde schenkingsvrijstellingen verdienen de aandacht. Om optimale grip te behouden kan gekozen worden voor de papieren schenking. Als de notariskosten een te grote belemmering zijn, dan is de ‘en-en-rekening’ het meest praktische alternatief. Daarmee behoudt de ouder op eenvoudige wijze grip op het geschonken spaargeld.

Tip: Maakt u geld over aan uw kind? Vermeldt dan bij de overboeking “schenking onder uitsluitingsclausule”. Daarmee wordt voorkomen dat het geld deel gaat uit maken van een gemeenschap van goederen waarin uw kind is gehuwd. Een notariële akte is daarvoor niet vereist.

mr. J.J.A. Vrusch FFP CPL, is als jurist en fiscalist werkzaam bij het Fiscaal Juridisch Adviesbureau van Nationale-Nederlanden.