Do it yourself

 

Een Financiële Analyse maken, is geen sinecure. Wij rekenen er een prijs voor en dat is voor niet iedereen weggelegd. Het inventariseren van alle gegevens is al een klus apart. Het doorrekenen van een aantal scenario’s is echter vakwerk. Maar het kan ook anders.

“Do it yourself” Financiële Analyse. Het scheelt een nota maar kost wel een stevige tijdsinvestering. Om het iets makkelijk te maken, zijn hier een paar lijstjes om daarbij te helpen.

Inkomsten en uitgaven formulier

Hieronder vindt u een stap-voor-stap methode van het Nibud.

Stap 1 Hoe staat u er voor: de huidige situatie?
Eerst moet u uw eigen huidige situatie in beeld brengen. De huidige samenstelling van het huishouden, uw inkomsten en uitgaven geven inzicht in uw mogelijkheden: waaraan geeft u nu uw geld uit, welke wensen hebt u nog, zijn er mogelijkheden om extra te sparen voor toekomstige grote wensen en dergelijke.

Stap 2 Wat wilt u: de doelen, wensen en risico’s?
Uw persoonlijke financiële planning moet een doel hebben. De doelen zijn in tweeën op te delen. In de eerste plaats kan het zijn dat u speciale wensen hebt die u later wilt vervullen: eerder stoppen met werken, een wereldreis maken, een tweede huisje, uw vermogen zo voordelig mogelijk aan uw kinderen schenken en dergelijke. Het zijn wensen waarvoor u waarschijnlijk lange tijd zult moeten sparen. Deze wensen komen neer op een goed vermogensbeheer. Hoe vroeger u begint, hoe gemakkelijker het zal zijn om het doel te verwezenlijken: u hebt immers meer tijd om bijvoorbeeld het geld bijeen te sparen.

Naast deze wensen loopt u in de toekomst ook risico’s ten aanzien van uw inkomen. U of uw partner kan plotseling komen te overlijden, arbeidsongeschikt worden of (tijdelijk) werkloos. Allemaal zaken waarvan iedereen hoopt dat die je nooit zullen overkomen, maar als ze gebeuren kan dat enorme gevolgen hebben voor u of uw gezinsleden. De wetgeving zorgt in ieder geval voor een basisverzekering, maar het is de vraag of dat voor u voldoende is. Daarom is het nodig dit soort risico’s onder ogen te zien en zo nodig maatregelen te treffen.

Stap 3 Wat hebt u al opgebouwd: inventarisatie van de aanspraken?
De in stap 2 geformuleerde doelen hebben financiële gevolgen. Voor kostbare wensen zult u moeten sparen. Het is dan belangrijk te weten hoe ver u op weg bent, of uw doelen nog wel haalbaar zijn of niet. Voor veel risico’s bestaan (wettelijk voorgeschreven) verzekeringen. U zult de inhoud daarvan moeten kennen en inventariseren hoe hoog uw aanspraken zijn. Wilt u eerder met pensioen dan moet u uw pensioenaanspraken kennen, wilt u een goed nabestaandenpensioen voor uw partner en kinderen, dan moet u weten welke aanspraken u hebt en hoe hoog ze zijn. Alleen dan kunt u straks een juiste keuze maken voor uw planning.

U moet ook een overzicht hebben van andere financiële producten die u reeds hebt. Hebt u een eigen huis met een hypotheek, dan is het belangrijk te weten welke clausules die hypotheek bevat. Kunt u bijvoorbeeld weer geld opnemen, of is een deel van de hypotheek aflossingsvrij te maken? Hebt u een levensverzekering, kunt u dan tijdelijk stoppen met premiebetaling, of is de polis beleenbaar? Allemaal zaken die van belang zijn om te inventariseren zodat u ze later eventueel kunt gebruiken.

Stap 4 Kan het: de beoordeling
De gestelde doelen uit stap 2 en de inventarisatie van de reeds opgebouwde aanspraken moeten nu tegen elkaar worden afgezet: in hoeverre worden de doelen bereikt en de risico’s vermeden. Het kan zijn dat een of meerdere risico’s nog niet voldoende zijn afgedekt. Is uw pensioenopbouw onvoldoende om uw wensen te vervullen op dat terrein, dan spreken we van een ‘pensioengat’. Zouden uw nabestaanden onvoldoende verzorgd achterblijven mocht u onverhoopt overlijden, dan wordt gesproken van een ‘nabestaandenhiaat’. Dit kan worden opgespoord met behulp van de begroting.
Ook in de vervulling van uw persoonlijke (toekomstige) wensen kan een gat ontstaan wanneer het u niet lukt de beoogde doelen te bereiken, bijvoorbeeld omdat u onvoldoende hebt gespaard. Het middel om deze doelen te beoordelen is met behulp van de balans. Hierop ziet u jaarlijks hoe hoog de waarde van uw kapitaal en verzekerde bedragen is.

Stap 5 Hoe moet het: de oplossing
Als u in de vorige fase heeft geconstateerd dat bepaalde doelen niet worden bereikt, of dat niet alle potentiële risico’s goed zijn afgedekt, dan moet u naar een oplossing zoeken. Niet alle oplossingen zijn overal voor te gebruiken. Zo kunt u niet een overlijdensrisicoverzekering gebruiken om vermogen te creëren. Daarvoor zult u een lijfrenteverzekering moeten afsluiten of zelf gaan sparen. Soms hoeft een oplossing niet te liggen in een nieuw product, maar zijn er mogelijkheden voorhanden met uw bestaande hypotheek of kunt u uw doel wel bereiken door en wat hoger rendement uit uw spaargeld te halen. Dit soort oplossingen zijn mede geïnventariseerd in stap 3.
De oplossing geeft ook de uiteindelijke kosten. Een laatste stap in uw planning is het afwegen van de kosten van uw verschillende doelstellingen en uw oorspronkelijke prioriteiten. Misschien vindt u achteraf de kosten van het eerder ophouden met werken wel te duur en heeft u toch liever een tweede huisje.

Tot slot de afweging: wat gaat u doen?
Van alle doelen die u zich hebt gesteld, hebt u nu een beeld van de kosten. De kosten die u nu moet maken moeten nu wel voor u op te brengen zijn. Ook de fiscale effecten, nu of in de toekomst, moet u daarbij meenemen. Als u zich nu zeer veel moet ontzeggen om straks een riant leven te kunnen leiden, dan zou u zich nog eens kunnen afvragen of u dat wel wilt. Misschien bent u niet in staat om alle wensen te vervullen. In dat geval zult u keuzes moeten maken: wel een goede nabestaandenvoorziening en een wat lager pensioen, of een jaartje langer doorwerken om toch dat huisje te kunnen kopen. Het zijn afwegingen die u zelf zult moeten maken.

Bij een tekort op de begroting zijn er meerdere mogelijkheden daar wat aan te doen. In de eerste plaats kunt u proberen de uitgaven (bijvoorbeeld de hypotheek) bij te stellen en de tering naar de nering te zetten. Gaat dat niet, of is dat juist niet de bedoeling, dan moet u iets doen aan de toekomstige inkomsten. U kunt gaan sparen, beleggen of een verzekering afsluiten. Ook combinaties van oplossingen zijn mogelijk. U kunt een tekort deels opheffen door uw doelen bij te stellen, deels door iets te doen aan de toekomstige inkomens. Dat kan betekenen dat u nu probeert meer inkomsten te verwerven (hoger loon door bijscholing, meer werken, partner gaat werken) of dat u op de een of andere manier gaat sparen voor later.

De keuze die u nu maakt is een keuze op basis van de omstandigheden en informatie nu. Bij het maken van uw planning moet u niet uitgaan van al te rooskleurige toekomstbeelden. Dan rekent u zichzelf rijk. Het is belangrijk dat u straks regelmatig uw doelstellingen nog een naloopt en bekijkt of u op de goede weg bent. Er kunnen zich tegenvallers voordoen, maar het kan ook zijn dat doelen die nu misschien onbereikbaar zijn, door andere veranderde omstandigheden ineens wel haalbaar worden. Misschien daalt de hypotheekrente of gaat het u goed op de beurs. U maakt onverwacht promotie, of u wint een lot uit de loterij. Wat dat laatste betreft: gok daar niet te veel op bij uw persoonlijke financiële planning!