Donder en bliksem op een polis

Een van de argumenten om computerapparatuur en overige elektronica te verzekeren onder een computer-/elektronicaverzekering is het risico van schade door overspanning. Overspanning/inductie zijn weliswaar veelal (na de nodige preventiemaatregelen) mee te verzekeren onder de brandverzekeringen, maar dan gaat het altijd om overspanning/inductie veroorzaakt door BLIKSEM.

Naast de bekende schade door de bliksem zijn het optreden van spanningspieken ten gevolge stukgetrokken kabels door graafmachines en losse of doorgebrande nulleiders een veel voorkomende oorzaak van het defect raken van een groot deel van de elektronica door overspanning.

Een onderbroken nulleider veroorzaakt een spanning tussen 230 en 400 volt op een deel van de wandcontactdozen in een driefasen installatie. (Vrijwel alle bedrijfsmatige -ook de winkels en kantoren- en een groot deel van de particuliere installaties zijn driefasen installaties). Een onderbroken nulleider kan in principe drie oorzaken hebben:

  1. Een onjuiste of losgeraakte bevestiging,
  2. het doorbranden van de nulleider door een onjuiste groepenverdeling of
  3. netvervuiling.

Vaak zien we inventarisverzekeringen inclusief computerdekking. Maar let dus op: Een inventarisverzekering met een aparte computerverzekering geeft een veel uitgebreidere dekking. En dat terwijl de kosten vaak niet meer bedragen dan een paar tientjes per jaar. Bijkomend voordeel om een aparte computerverzekering te nemen is ook dat veelal tot een verzekerde som van € 40.000,- geen preventie eisen worden gevraagd. (Bron Nationale-Nederlanden)

Voor de liefhebbers hieronder een boeiend verhaal over het begrip “netvervuiling“.

Effecten van netvervuiling

Een aspect dat een steeds grotere rol speelt in het elektriciteitsnet is de netvervuiling. Dat levert steeds meer problemen op.

De afgelopen tien jaar zijn er veel elektronische toepassingen, zoals gelijkrichters en geschakelde voedingen, bijgekomen, waardoor zich in het elektriciteitsnet steeds meer verstoorde sinusvormen voordoen. Deze golf, die normaal gesproken heel gelijkmatig is, kan bij verstoring soms bizarre vormen aannemen.

Harmonischen

Dit is niet hetzelfde als een cos-ŠÕ-verschuiving tussen spanning en stroom als gevolg van een lineaire belasting, waardoor een zeker blindvermogen ontstaat. Een vervormde sinus wordt veroorzaakt door hogere harmonischen, die optreden als gevolg van een niet-lineaire belasting (Fourier-analyse). Als resultaat daarvan gaan er ongewenste stromen lopen, die asymmetrie in het net veroorzaken.

Skin-effect

Op die stromen zijn de kabels niet berekend, want ze leiden tot een verhoogde warmteontwikkeling. Omdat de frequentie wordt verhoogd, ontstaat ook het skin-effect. Hierdoor gaan de stromen aan de buitenkant van de geleider lopen. De doorsnede van de kabel is dan te klein, de geleider wordt warm en beveiligingen kunnen uitvallen.

Nulleider

Een specifiek probleem is het optreden van doorgebrande nulgeleiders. Dit komt steeds vaker voor. De nulleider, die er niet op is berekend om stroom te voeren, is daarom dunner uitgevoerd dan de fasegeleiders en hoeft niet te worden beveiligd. Als gevolg van netvervuiling kan in de nulleider een stroom optreden die drie maal zo hoog is als die in de fasegeleider. Het risico op doorbranden ligt daarmee voor de hand. Hierdoor komen ook verschijnselen voor als een lamp die telkens doorbrandt. De precieze oorzaak van zulke verschijnselen achterhalen is alleen mogelijk met een (dure) poweranalyse van de installatie.

Nog geen normen

Nico Koreman van Koreman Lichtonderhoud is groot voorstander van het geven van meer aandacht aan de kwaliteit van elektronica, zowel in verlichting als in andere toepassingen. “Dit soort problemen zal ons op een zeker moment boven het hoofd groeien”, aldus Koreman. Het kan daarbij gaan om ogenschijnlijk onschuldige elementen. “Bij power quality metingen aan een LED-lamp van 3,4 W bleek dat het opgenomen vermogen 86 VA bedroeg. Dit is het gevolg van het gebruik van goedkope materialen voor de elektronica. Het moeilijke is dat voor dergelijke, relatief nieuwe toepassingen nog geen normen zijn opgesteld.”

Bron: [Inst]Allicht