Is ziek zijn een keuze?

Ziekteverzuim maakt meer kapot dan ons lief is.

Van de werknemers die zich 4 keer of vaker per jaar ziek melden bij hun werkgever, vervalt de helft (50%) in een langdurig verzuim in de vier jaren erna. Bij lees meer het hele onderzoek.

Het is dus belangrijk om ziekteverzuim strak te regisseren. De eerste drie stappen zijn trouwens verplicht. Een handige checklist.

1. In de eerste week meldt u de zieke werknemer aan bij de arbodienst of bij de zelfstandig gevestigde gecertificeerde bedrijfsarts waarmee u een contract heeft afgesloten.
2. Informeer de verzekeraar.
3. Is een werkneemster zwanger, meld dit dan ook aan het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV). Zij heeft dan recht op een Ziektewetuitkering.
4. Melden werknemers zich snel en vaak kortdurend ziek? Ga het gesprek met hen aan en vraag of het werk aanleiding geeft tot verzuim.
5. Maak afspraken over het terugdringen van het verzuim met leidinggevenden.
6. Maak verzuim binnen uw bedrijf bespreekbaar.
7. Wanneer u twijfelt u aan het verzuim van uw werknemer, dan kunt u de bedrijfsarts inschakelen om op de eerste verzuimdag te controleren of de werknemer echt ziek is.
8. Laat de werknemer de eerste ziektedag uitgebreid schriftelijk rapporteren wat er aan de hand is.
9. Bel de werknemer op de eerste verzuimdag.
10. U kunt de werknemer verplichten om naar het werk te komen. Bied de werknemer dan alternatief werk aan.
11. Maak een verzuimprotocol.
12. U kunt maatregelen treffen tegen werknemers die zich te gemakkelijk ziek melden, door ze bijvoorbeeld ziek te laten melden bij u of de leidinggevende.
13. U mag de medewerker ziekteverlof weigeren. Meldt iemand zich steeds ziek zonder goede reden en u er alles aan gedaan heeft om verzuim te voorkomen, dan is er sprake van ‘frauduleus verzuim’. U kunt dan loon inhouden of zelfs ontslag aanvragen voor de werknemer.
14. Laat zien dat de werknemer zich vaker dan gemiddeld ziek meldt.
15. Vraag waar dit aan ligt.
16. Bespreek met de werknemer of er oplossingen mogelijk zijn.
17. Maak afspraken met de werknemer over hoe kort frequent verzuim in de toekomst te voorkomen is
18. Maak een vervolgafspraak voor over 2-3 maanden, waarin u met de medewerker bespreekt of de afspraken helpen zijn ziekteverzuim te verminderen

Frequent verzuim leidt tot lang verzuim.
Van de werknemers die zich vier keer of vaker per jaar ziek melden bij hun werkgever, vervalt de helft in een langdurig verzuim in de vier jaren erna. Met name bij psychische aandoeningen is herhaald verzuim een reëel risico. Dit zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoek waarop Petra Koopmans afgelopen december promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Koopmans: “Werkgevers moeten niet alleen alert zijn op langdurig verzuim, maar ook op kort en frequent verzuim.”

Koopmans onderzocht bij ArboNed de verzuimgegevens van 54.000 Nederlanders. Frequent verzuim is een sterke voorbode van langdurig verzuim: van de werknemers met een frequent verzuim heeft 50% vervolgens een jaar met lang verzuim. Tevens is het een voorspeller van herhalend frequent verzuim. 61% heeft opnieuw een jaar met frequent verzuim, ten opzichte van 16% in de vergelijkingsgroep. Bovendien hebben werknemers met een frequent verzuim een grotere kans om in de vier jaar erna langer dan een jaar arbeidsongeschikt te worden, namelijk 11% (tegenover 4% in de vergelijkingsgroep). Van de werknemers met een langdurig verzuim, verzuimt bijna de helft opnieuw lang in de vier jaren erna. Petra Koopmans: “Er is duidelijk onderscheid in soorten verzuim. Zo heeft verzuim wegens psychische klachten een hoge herhaalkans en alhoewel psychisch verzuim meer voorkomt bij vrouwen dan bij mannen, is de herhaalkans gelijk.”

Arbeidsongeschiktheid en beëindiging van het dienstverband
Werknemers die vaak of langdurig verzuimen, hebben een grotere kans om in de vier jaar erna uit dienst te gaan (26% tegenover 19% in de vergelijkingsgroep). Daarbij worden werknemers die vaak of langdurig verzuimen relatief vaker ontslagen, terwijl de vergelijkingsgroep vaker zelf ontslag neemt. Dit risico is hoger voor vrouwen en voor oudere werknemers dan voor mannen en jongeren.

Oudere werknemers lopen meer risico op langdurig ziekteverzuim en zij hebben ook een hoger risico op arbeidsongeschiktheid en onvrijwillige arbeidsbeëindiging. Koopmans: “Omdat de arbeidspopulatie gemiddeld steeds ouder wordt, is het belangrijk om leeftijdsbewust personeelsbeleid te stimuleren”.

Psychische aandoeningen en depressie
Psychische aandoeningen zijn een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim en langdurige arbeidsongeschiktheid. Ziekteverzuim wegens psychische aandoeningen komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het meeste risico zit in de leeftijdsgroepen 30-39 jaar en 40-49 jaar. Het aantal dagen verzuim om deze reden is het hoogst in de publieke sector en het onderwijs, gevolgd door financiële dienstverlening en de gezondheidszorg. Oudere werknemers verzuimen langer door depressieve klachten dan jongere werknemers, en werknemers in kleine bedrijven verzuimen langer dan werknemers in grotere bedrijven. De duur van een depressieve periode in Nederland is vergelijkbaar met die in andere landen, maar de duur van het ziekteverzuim is langer.
De oplossing: een volgsysteem
In Nederland worden over het algemeen alleen mensen gevolgd die langdurig verzuimen. Koopmans: “Het blijkt echter dat verzuim monitoren ook belangrijk is bij mensen die kort maar vaak verzuimen. De risicogroepen op langdurig of recidiverend verzuim zijn vrouwen, ouderen en werknemers in de lagere salarisschalen. Nadat een werknemer drie maanden weer aan het werk is na verzuim wegens psychische klachten, kan het beste een controle worden gedaan. Ook moeten deze werknemers gedurende drie jaar na werkhervatting worden gevolgd.” (Bron ArboNed en wetenwaarjeaantoebent.nl)