Drank verzuim

Eén op de tien werknemers heeft verslavingsproblemen. Er wordt opgemerkt dat een groot gedeelte van deze groep bestaat uit zogenaamde onzichtbare verslaafden, wiens problemen voor hun omgeving verborgen blijven. De onderzoekers voegen er aan toe dat 21 procent van de Nederlandse beroepsbevolking excessief drinker is. Eén op twintig werknemers is een probleemdrinker. (Bron Trimbos instituut)

Een werkgever is geen hulpverlener. Maar binnen elk bedrijf kan verslaving een ernstig invloed hebben op de werksfeer en de productiviteit. Los nog even van het medisch aspect en ziekteverzuim met alle bijbehorende kosten.

Werkgevers kunnen in overleg met de bedrijfsarts en een Re-integratiebedrijf dergelijke problemen soms al in een vroeg stadium oplossen. Keerpunt is het re-integratiebedrijf waar De Amersfoortse, ASR en Nationale-Nederlanden veel gebruik van maken. Hieronder een voorbeeld van zo’n traject.

De heer Veeneman is medewerker in de buitendienst bij een drukkerij. Hij is 53 jaar en werkt al zeven jaar voor het bedrijf. Hij heeft zijn eigen vaste cliëntenbestand. De heer Veeneman wordt door zijn klanten en zijn werkgever, mevrouw Bruggink, omschreven als eigenzinnig, maar tot een jaar geleden is hij een van de beste verkopers van het bedrijf geweest.

Het laatste jaar ontvangt mevrouw Bruggink regelmatig signalen dat de heer Veeneman er wat slordig uitziet. Daarbij loopt zijn productiviteit ook achteruit. Een tijd geleden heeft de heer Veeneman in een vertrouwelijk gesprek gevraagd om een lening omdat hij financieel in de moeilijkheden raakte. Daar heeft mevrouw Bruggink in toegestemd, maar de terugbetalingsregeling laat weinig ruimte voor de heer Veeneman om er financieel weer bovenop te komen. Mevrouw Bruggink heeft van een collega gehoord dat hij dacht dat de heer Veeneman naar alcohol rook. Hij had dat geroken toen ze samen in de auto naar een klant gingen. Mevrouw Bruggink wil een gesprek voeren met de heer Veeneman en belt vooraf Keerpunt voor advies.

De re-integratiespecialist van Keerpunt legt uit dat bij verslavingsproblematiek de vraag is waar de verantwoordelijkheid ligt. Als een werknemer niet gebruikt op het werk en normaal kan functioneren is het in eerste instantie een privé-kwestie. Als verslaving leidt tot ziekteverzuim en productieverlies wordt het ook een zaak voor de werkgever. Daarbij wordt verslaving tegenwoordig gezien als een ziekte (het verslavingsgen) en heeft de werkgever een zorgplicht. Niet zelden is de verslaving – in dit geval alcohol – een manier om te ontsnappen aan een onderliggend probleem.

De re-integratiespecialist adviseert aan mevrouw Bruggink om de lening en financiële situatie van de heer Veeneman te gebruiken als aanleiding voor een gesprek. Mevrouw Bruggink kan dan vervolgens haar zorg uitspreken over de heer Veeneman en een afspraak bij de bedrijfsarts laten maken. Tijdens het gesprek blijkt inderdaad dat er bij de heer Veeneman sprake is van een drankprobleem en een lastige prive-situatie. Ondanks dat dit een moeilijk gesprek is, zijn beiden opgelucht dat het bespreekbaar is geworden en er wordt een afspraak met de bedrijfsarts gemaakt. In het gesprek met de bedrijfsarts geeft de heer Veeneman aan dat hij door zijn scheiding veel problemen heeft, zowel persoonlijk als financieel, en niet goed weet hoe hij hier uit moet komen.

Vervolgens doet Keerpunt in overleg met de bedrijfsarts mevrouw Bruggink een voorstel. De heer Veeneman wordt preventief door een therapeut begeleid voor de verslavingsproblematiek en onderliggende persoonlijke problemen. Daarnaast wordt een schuldhulpverleningsprogramma opgesteld en een afbetalingsregeling aan de werkgever omdat hij ook financieel in de problemen is geraakt.

Een werkgever is natuurlijk geen hulpverlener maar in dit geval was de alerte houding van de werkgever een van de redenen dat de situatie van de heer Veeneman niet verder escaleerde en tot verzuim leidde. Volgens gegevens van het Trimbos instituut kan een aantal signalen wijzen op verslavingsproblematiek:

1. Verzuim
Verslaafde werknemers verzuimen significant vaker dan hun collega’s.
2. Ongevalletjes
Werknemers met een verslaving kampen regelmatig met concentratieverlies en zijn als gevolg daarvan vaker betrokken bij ongevalletjes.
3. Kwaliteit werk
Door overmatig drank- of drugsgebruik holt de kwaliteit van het werk meestal achteruit. Iets dat u ziet gebeuren, maar wellicht nog niet kon verklaren. Daarbovenop komt ook de productiviteit in het gedrang.
4. Klachten van klanten en collega’s
De werknemer komt door een onverschillige houding of geringe productiviteit in botsing met collega’s en klanten.
5. Onverzorgd uiterlijk

Zoals al eerder gezegd is de werkgever geen hulpverlener. Toch is het goed om deze signalen te kennen en in geval van twijfel kan een afspraak met de bedrijfsarts een uitkomst bieden.

Om de problematiek in een context te plaatsen nog de volgende statistieken van het Trimbos instituut:
Eén op de tien werknemers heeft verslavingsproblemen. Er wordt opgemerkt dat een groot gedeelte van deze groep bestaat uit zogenaamde onzichtbare verslaafden, wiens problemen voor hun omgeving verborgen blijven. De onderzoekers voegen er aan toe dat 21 procent van de Nederlandse beroepsbevolking excessief drinker is. Eén op twintig werknemers is een probleemdrinker.

Mocht de genoemde aanpak met een verwijzing naar de bedrijfsarts en zo vervolgens naar de curatieve sector niet lukken, dan is het voor de werkgever aan de orde om een dossier op te bouwen. Werknemer wordt gewezen op zijn gedrag en de mogelijke consequenties als hij ongewenst gedrag niet aanpast.