Vrijwillig een vangnet in.

Het aantal startende zelfstandigen neemt steeds meer toe. Daarbij zijn de economische risico’s op dit moment erg groot. De ondernemer die geen verzekering sluit tegen het risico van inkomensverlies door ziekte of arbeidsongeschiktheid, loopt het risico om uiteindelijk in de bijstand te belanden. Dan kan een zogenaamde vangnetverzekering van pas komen.

Het kan daarbij voorkomen dat zelfs op grond van de bijstand geen uitkering wordt verleend. Als gekozen wordt voor een verzekering bestaat er naast private verzekeringen, de mogelijkheid om deel te nemen aan de vrijwillige verzekering Ziektewet en WIA bij het UWV. Deze verzekeringen bieden dezelfde dekking als de verplichtte verzekering. De premie voor deze verzekering is echter relatief hoog terwijl de dekking beperkt is. Om deze reden biedt de private markt betere verzekeringsmogelijkheden voor startende zelfstandigen dan het UWV.

Ton Breitenfellner spit op de website Weetwaarjeaantoebent het hele verhaal goed uit.

Sociale Zekerheid en inkomensverzekeringen zijn sterk met elkaar verweven. Waar de sociale zekerheid is teruggetreden bieden inkomensverzekeringen aanvullende arrangementen en waar de sociale zekerheid financiële risico’s bij zelfstandigen en werkgevers heeft neergelegd, bieden inkomensverzekeringen mogelijkheden tot risicobeheersing. Op het raakvlak van sociale zekerheid en inkomensverzekeringen worden regelmatig actuele en relevante onderwerpen uitgelicht. In deze bijdrage gaat het om een relatief onbekend fenomeen: de vrijwillige verzekering bij het UWV in relatie tot startende ondernemers.

Veel startende ondernemers staan voor de vraag om zich al dan niet te verzekeren tegen het risico van inkomensverlies door ziekte en/of arbeidsongeschiktheid. Door het stijgende aantal startende zelfstandigen en de grote economische risico’s gaat het hier om een actuele en relevante vraagstelling.

Het risico voor de startende zelfstandige kan op verschillende manieren worden verzekerd. Een van de mogelijkheden is de vrijwillige verzekering Ziektewet en WIA bij het UWV. De vraag is echter of dit een verstandige optie is.

De zogeheten vrijwillige verzekering is vooral van belang voor zelfstandigen die voorheen als werknemer waren verzekerd voor de werknemersverzekeringen: ZW, WIA en WW. Door het vervallen van de WAZ zijn zelfstandigen aangewezen op de private markt die overigens uitstekende mogelijkheden biedt om het arbeidsongeschiktheidsrisico te verzekeren. Voor zelfstandigen die zich moeilijk privaat kunnen verzekeren heeft de private markt een alternatieve verzekering ontwikkeld. Het gaat om de zogeheten vangnetverzekering. Deze is tot nu toe twee maal opengesteld voor zelfstandigen. Voor startende ondernemers blijft deze verzekering gedurende de eerste 3 maanden na de start van de onderneming toegankelijk.

Startende zelfstandigen kunnen kiezen tussen de vangnetverzekering en een reguliere private arbeidsongeschiktheidsverzekering. Daarbij moet in ieder geval bedacht worden dat de vangnetverzekering een veel mindere dekking biedt dan de reguliere verzekering. Ook indien een reguliere verzekering zou worden aangeboden met aanvullende condities of tegen een hogere premie, is deze toch vaak aantrekkelijker dan de vangnetverzekering. Om deze reden is het gebruik van de vangnetverzekering erg beperkt.

Uiteraard kan de zelfstandige er ook voor kiezen om zich niet te verzekeren tegen inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid. Echter, niets regelen is riskant. De zelfstandige die arbeidsongeschikt raakt zonder zich te verzekeren of daarvoor geld achter de hand te hebben, kan in de bijstand terecht komen. Heeft de partner inkomen, of is er vermogen boven een bepaalde grens, dan keert de bijstand niets uit.

Een verzekering biedt, zeker in deze tijd, financi ele zekerheid. Naast private verzekeringen is er ook de mogelijkheid van de vrijwillige ZW- en WIA-verzekering bij het UWV. Ook zelfstandigen die gedeeltelijk als werknemer werken, kunnen voor de dagen of uren die zij niet in loondienst werken aanvullend een vrijwillige verzekering Ziektewet en/of WIA-verzekering afsluiten. Voor de uren dat men in loondienst werkt is men uiteraard al verplicht verzekerd. Hetzelfde geldt overigens ook voor een zelfstandige met een gedeeltelijke WW-. WIA- of WAO-uitkering.

Het UWV moet een startende ondernemer verplicht accepteren als deze kan aantonen dat hij in het jaar direct voorafgaan aan de aanmelding verplicht verzekerd was voor de Ziektewet. Voor gedeeltelijk zelfstandigen geldt een termijn van 3 jaar. Het UWV heeft niet de bevoegdheid om bij de vrijwillige verzekering medisch te keuren. Verder moet de startende ondernemer zich binnen 13 weken na afloop van de verplichte verzekering aanmelden. Als hij de termijn laat verlopen dat kan het UWV hem weigeren.

De kosten van een vrijwillige Ziektewet- of WIA-verzekeringen hangen onder meer af van het dagloon dat de ondernemer met het UWV overeenkomt. Er kan daarbij geen hoger dagloon worden afgesproken dan het maximum SV-loon. Verder zal het UWV kijken naar wat verdiend werd op grond van de verplichte verzekering en wat de verwachte inkomsten zullen zijn als zelfstandige. De premie 2009 voor de vrijwillige verzekering Ziektewet bedraagt 6,49% en de premie voor de WIA 6,32%. De Werkloosheidwet kent geen mogelijkheid van vrijwillige verzekering voor zelfstandigen. Gezien de hoogte van deze premies zal een private verzekering voor zelfstandigen met een vergelijkbare of betere dekking, in de regel een beter alternatief zijn.