Is bestuurder aansprakelijk bij faillissement van een café?

Voorafgaand aan het faillissement

In november 2013 wordt een vennootschap opgericht waarin een café wordt geëxploiteerd. Ondanks dat er nog geen exploitatievergunning is gaat het café al open. Al vrij snel wordt het café gesloten wegens geluidsoverlast maar nadat de bewuste vergunning is verstrekt kan het café op 21 februari 2014 weer open. Het onderwerp ‘geluidsoverlast’ blijft op de agenda staan. De gemeente verricht nog enkele metingen en de kroegbaas ontkent dat de normen worden overschreden.

Naast de mogelijke geluidsovertredingen krijgt het café ook te maken met de afhandeling van een inbraak. Op 27 juni 2014 wordt er ingebroken. De verzekeraar weigert in eerste instantie om een uitkering te doen omdat het alarmsysteem niet was ingeschakeld. Gelukkig wordt een verdachte veroordeeld en een schadevergoeding toegekend.

De gemeente deelt op 24 juli 2014 mee dat naar aanleiding van bezwaren van omwonenden is besloten dat de vergunning wordt ingetrokken en de aanvraag om een exploitatievergunning alsnog wordt geweigerd. Toch blijkt uit rapportages van de politie dat het café voor bezoekers open blijft. Er wordt daarom bevolen het café vanaf 7 augustus 2014 voor onbepaalde tijd te sluiten.

Vervolgens wordt op 3 september het bedrijf op eigen verzoek failliet verklaard. 

WBTR de nieuwe 2021 wet

Hoe ziet de bestuurdersaansprakelijkheid eruit na de invoering van de WBTR? De Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) moet er voor zorgen dat bestuur en toezicht van verenigingen en stichtingen verbetert. In de wet zijn er regels opgesteld over taken, bevoegdheden, verplichtingen en aansprakelijkheid. Met deze wet wil de overheid voorkomen dat wanbestuur, onverantwoordelijk financieel beheer, zelfverrijking, misbruik van posities en andere ongewenste activiteiten verenigingen en stichtingen schaden. De formele aansprakelijkheid bestuurders speelt daarbij een belangrijke rol. Uitgebreid informatie via onze speciale WBTR informatiepagina.

Persoonlijke hoofdelijke (privé) financiële bestuurder aansprakelijk

Als u bestuurder wordt bij een BV, gaan uw gedachten vooral uit naar de wijze waarop u die functie gaat vervullen. U zult niet meteen stilstaan bij de mogelijke aansprakelijkheid bestuurders. In principe is de vennootschap aansprakelijk voor de schulden die worden gemaakt. Toch kan het voorkomen dat er een aansprakelijkheid bestuurders wordt gesteld.

Onbehoorlijk bestuur en aansprakelijk bestuurder

Op de een of andere manier zal een aansprakelijkstelling te maken hebben met het niet behoorlijk vervullen van uw taak als bestuurder. Het niet voldoen aan de publicatie- en boekhoudplicht blijkt in de praktijk ook een belangrijke oorzaak van persoonlijke aansprakelijkheid. Ook fusies en overnames geven hiertoe aanleiding. Daarnaast wordt de aansprakelijk bestuurder ingesteld naar aanleiding van het faillissement van de vennootschap.

Nog meer praktijkvoorbeelden waar bestuurder aansprakelijk is.

Bestuurders kunnen vermogend zijn dus een aantrekkelijke prooi voor curatoren. Zeer bekend zijn de aanspraken ingesteld tegen de bestuurders en commissarissen van supermarkten, banken en oliemaatschappijen.

1. De B.V. YY staat in de startblokken om bedrijf XX over te nemen, maar merkte gelukkig nog op het laatste moment dat bedrijf X op de rand van een faillissement stond. De aandeelhouders van B.V. YY stellen haar bestuurder aansprakelijk voor de schade (enorme kosten gemoeid met de voorbereiding van de overname) die voorkomen hadden kunnen worden als de bestuurder een goed boekenonderzoek bij X had laten doen.
2. De aankoop van een bedrijf dat in 2003 weer met een fors verlies ( € 15.000.000,–) werd verkocht werd de ondergang van het kopende bedrijf. Het bestuur en commissarissen worden door de curator beticht van onbehoorlijke taakvervulling. Eenvoudig werden de bestuurders in privé persoonlijk hoofdelijk aangesproken oor het tekort.
3. Het Gerechtshof in Den Haag veroordeelde twee bedrijven – de producent en de tussenhandelaar – wegens wanprestaties tot het betalen van schadevergoedingen. Omdat de bedrijven financieel aan de rand van de afgrond zaten kon het geld niet worden geïnd. De directeuren van de twee bedrijven werden persoonlijk aansprakelijk gesteld.
4. Een N.V. verweet haar commissarissen, hun verplichtingen tot het houden van toezicht op de directie en zelfs tot medebestuur niet te zijn nagekomen. Volgens de rechtbank kunnen commissarissen ook worden aangesproken, wanneer van wanbeleid van de directie niet is gebleken.
5. De bewindvoerder van een in surséance van betaling verkerende bedrijf doet een onderzoek naar de handelwijze van het bestuur en commissarissen in de tijd toen de problemen ontstonden. Van belang zijn de handelingen van de bestuurders in de laatste drie jaar. Er moet immers niet alleen maar sprake zijn van onbehoorlijk handelen, ook moet het handelen het faillissement hebben veroorzaakt.
6. Door het ontbreken van een behoorlijke administratie blijkt uit een arrest van de Hoge Raad kan niet alleen de directie, maar kunnen ook de commissarissen persoonlijk door de curator aansprakelijk worden gesteld.
7. Een andere voorbeeld is dat boze kleine aandeelhouders stappen naar de rechter. De Ondernemingskamer acht de zaak een enquête waard en een onderzoekcommissie stelt een onderzoek in naar het beleid.
8. Een commissaris bemoeit zich actief met het acquisitiebeleid van de onderneming en verliest daarbij de strikte scheiding van verantwoordelijkheden uit het oog, hetgeen blijkt uit de stukken in een rechtszitting, waardoor er een veel te hoge prijs voor een overname werd betaald, het verschil wordt gevorderd. De aansprakelijk bestuurder ontloopt de dans door een gedeeltelijke vergoeding te betalen. Bestuurdersaansprakelijkheid kan immers ook soms worden afgekocht.
9. De advocaat stelt dat zijn cliënt met allerhande mooie woorden en toezeggingen aan het lijntje is gehouden en de toegezegde maatregelen niet uitvoert.
10. De bestuurder wordt ook persoonlijk aansprakelijk gesteld aangezien hij zijn bedrijf verplichtingen laat aangaan die zij vervolgens niet nakomt.

De curator en het hof

Op dat moment komt de curator om de hoek kijken. Deze spreekt de bestuurder aan voor het boedeltekort uit hoofde van kennelijk onbehoorlijk bestuur. Zoals je misschien zou verwachten lijkt hij zich hierbij niet te richten op hetgeen hierboven kort is omschreven maar op schending van de administratieplicht.

Het hof overweegt dat het café diverse maatregelen heeft genomen om geluidshinder te voorkomen. Er zijn o.a. boxen verwijderd, isolatie aangelegd en er is een geluidssluis gemaakt. Deze maatregelen hadden weliswaar eerder genomen kunnen worden, maar dat nalaten houdt volgens het hof geen onbehoorlijke taakvervulling in. Dat er geen bezwaar is gemaakt tegen het intrekken van de exploitatievergunning heeft te maken met het feit dat er niet genoeg financiële middelen zijn om de juridische bijstand die hiervoor nodig is te betalen. Het niet-instellen van beroep tegen de intrekking van de vergunning levert tegen deze achtergrond geen onbehoorlijke taakvervulling op.

De curator probeert vervolgens alsnog aannemelijk te maken dat er sprake is kennelijk onbehoorlijke taakvervulling. Daarvoor voert hij onder meer aan dat de onderneming is gestart zonder vergunning, dat er geen debiteurenadministratie is bijgehouden en dat alarm was uitgeschakeld ten tijde van de inbraak. Het hof volgt de curator niet in zijn stellingen omdat de bestuurder naar het oordeel van het hof erin is geslaagd de aansprakelijk bestuurder te ontzenuwen van kennelijk onbehoorlijke taakvervulling. Er was bijvoorbeeld zeer vaak sprake van vals alarm, zodat uitschakeling van het alarm, gedurende de reparatieopdracht, vereist was. De vorderingen van de curator worden dan ook afgewezen.

Conclusie

Hoewel de bestuurder van een failliete vennootschap bij schending van de administratieplicht mogelijk op achterstand staat in de procedure tegen de curator, hoeft dit nog allerminst tot aansprakelijkheid te leiden. Deze uitspraak laat mooi zien dat, wanneer de bestuurder erin slaagt om andere factoren aan te wijzen die tot het faillissement hebben geleid, hij alsnog aan aansprakelijkheid voor het boedeltekort zal kunnen weten te ontkomen.

Wat is dan het nut van een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering nu de bestuurder niet aansprakelijk is vraagt u zich misschien af? Vergeet niet dat, ondanks dat een claim misschien ten onrechte wordt neergelegd, het aangesproken bedrijf zich wél moet verdedigen. Deze verweerkosten kunnen hoog oplopen. Gelukkig biedt de bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering hiervoor ook dekking!

De hele uitspraak kunt u hier teruglezen.